Terapia DDD
Telefon: 795 589 872
Terapia i leczenie DDD
Termin osobowość, podobnie jak wiele innych podstawowych pojęć humanistyki, mimo wielu prób zdefiniowania zachowuje niejasność i wieloznaczność. Pojęcie to jest używane w różnych znaczeniach zarówno w języku potocznym, jak i w filozofii, antropologii, historii, psychologii, socjologii i wielu innych naukach humanistycznych.
Definicje osobowości formułowane przez psychologów często akcentują uwarunkowania właściwości psychiki człowieka, a niekiedy nawet ograniczają się tylko do nich. Analizując osobowość, należy zaznaczyć, że nie jest ona cechą gatunkową człowieka, lecz cechą indywidualną i kulturową, odnoszącą się do wzoru, do którego osiągnięcia zmierza proces wychowania i samowychowania.
Osobowość człowieka kształtowana jest przez cechy biofizyczne jak też poprzez proces socjalizacji, która przystosowuje człowieka do życia w zbiorowości, umożliwia porozumienie się i inteligentne działanie w jej ramach, uczy jak się zachować, by osiągnąć cele życiowe.
Rodzina - to mała grupa społeczna składająca się z rodziców, ich dzieci i krewnych. Rodziców wiąże więź małżeńska, rodziców z dziećmi więź rodzicielska. Rodzina jest podstawą wychowania rodzinnego. Określa obowiązki rodziców i dzieci względem siebie. Rodzinę określa się jako dynamiczny system psychospołeczny, w skład którego wchodzą rodzice, dzieci czy też wspólnie mieszkający dalsi krewni. Jest ona dlatego dynamiczna, gdyż ciągle zachodzą w niej jakieś procesy, zmiany (np. dzieci w różnym wieku rozwojowym).
Rodzina dysfunkcyjna - jest to taka rodzina, która nie spełnia swych zadań względem dzieci (dysfunkcja ma źródło w zachowaniach rodzica).
W rodzinie dysfunkcyjnej brak jest:
1. akceptacji siebie- członkowie takiej rodziny maja zazwyczaj niskie poczucie własnej wartości, poczucie winy, nie akceptując siebie trudno im wytrzymywać dobre relacje z innymi ludźmił
2. wzajemności - nie wszyscy członkowie rodziny wywiązują się ze swych obowiązków, umowy nie są dotrzymywaneł
3. otwartej komunikacji - istnieją tematy, które należy pomijać lub trzymać w sekrecie. Członkowie rodziny boją się odsłonić swoje słabe strony;
4. występuje zamknięcie i izolacja od świata zewnętrznego - w rodzinie tej najistotniejszy jest jakiś problem, który należy koniecznie ukryć przed otoczeniem. Brak tu otwartej komunikacji miedzy rodziną, a szerszym środowiskiem.
W rodzinie dysfunkcyjnej zaburzony jest kontakt miedzy rodzicami a dziećmi. Rodzice przejawiają nieprawidłowe postawy rodzicielskie:
1.unikająca- zauważa się obojętność uczuciową rodziców, przebywanie z dzieckiem nie sprawia im przyjemności, bywa odczuwane przez nich jako trudne; kontakt z dzieckiem jest luźny, pozornie dobry i maskowany np. nadmierną swobodą;
2. odtrącająca - dziecko odbierane jest jako ciężar ograniczający swobodę rodziców; rodzice mają do niego dystans; stosują surowe kary, nieproporcjonalne do stopnia przewinienia dziecka; okazują mu wciąż swoje niezadowolenie, krytykują, dokuczają;
3. zbyt wymagająca - rodzice posiadają wysokie aspiracje w stosunku do dziecka, chcą je ukształtować według idealnego wzorca, nie licząc się z jego możliwościami i zdolnościami;
4. nadmiernie chroniąca - rodzice mają tendencję do utrzymywania z dzieckiem kontaktu stałego i bliskiego; rodzice z jednej strony na wszystko dziecku pozwalają, z drugiej zaś są w ciągłym leku o jego zdrowie i bezpieczeństwo.
Ponadto niekorzystny wpływ mają matki
• matki agresywne- kierują agresje na dzieci
• matki nadmiernie skrupulatne i lękowe
• matki perfekcjonistki- sprawdzają i kontrolują każdy krok dziecka
• matki dla których dziecko jest środkiem wyrównującym niespełnione marzenia, zawiedzione nadzieje życiowe; są w stanie odrzucić dziecko emocjonalnie w sytuacji, kiedy ono nie spełnia pokładanych w nim nadziei
Niekorzystny wpływ na rozwój osobowości dziecka mają ojcowie
• ojcowie „nieobecni"- którzy nie interesują się sprawami dziecka
• ojcowie rygorystyczni i surowi- nadmiernie egzekwują wymagania w stosunku do dziecka
• ojcowie „groźni" - często spotykamy w rodzinach nadmiernie używających alkoholu
• ojcowie „straszaki" - często jest tak, że matka nie mogą poradzić sobie z dzieckiem odwołuje się do „karzącej ręki ojca", z którego robi się straszaka, wbrew prawdziwej postawie w stosunku do dziecka
Każda z przedstawionych postaw rodzicielskich przez frustracje psychiczne wpływa na kształtowanie się zachowania i pewnych rysów osobowości dziecka. Na proces rozwoju dziecka duże znaczenie ma atmosfera życia rodzinnego, na którą też składają się osobowości matki i ojca, ich wzajemne współżycie, stosunki panujące między członkami rodziny.
Rodzina dysfunkcyjna nie spełnia swych zadań względem dzieci. Zaspakajane są w niej głównie potrzeby rodziców, a nie dzieci. Zaburzona jest w niej więź emocjonalna miedzy członkami rodziny, relacje nie są oparte na równości. Są osoby ważniejsze w rodzinie, którym należy się podporządkować. Zasady są narzucane, sztywne, często nieuzasadnione, błędy nie są wybaczane, lecz wypominane, nie można wyrażać wszystkich swoich spostrzeżeń, uczuć, myśli i pragnień. Atmosfera w rodzinie jest pełna napięcia a system rodzinny nie służy wszystkim jej członkom, nie wspiera ich, a nawet hamuje rozwój indywidualny.
Dzieci w rodzinie dysfunkcyjnej odgrywają cztery podstawowe role:
• bohatera rodzinnego - mały rodzic, rodzic rodziców, opiekun, przyjaciel, powiernik, siłacz
• kozła ofiarnego - sztandarowa ofiara rodzica, czarna owca, zastępczy partner, buntownik, łotr
• maskotki - błazen, osoba poświęcająca się, sędzia, prześladowca rodziny
• dziecka niewidzialnego - osoba niewidzialna, pełna wdzięku, zagubione dziecko
Bohaterem jest zazwyczaj najstarsze dziecko w rodzinie, które przejmuje na siebie obowiązki dorosłych i robi wszystko co może, by naprawić istniejącą sytuację i utrzymać rodzinę w normie. Jest odpowiedzialny, troszczy się o rodzeństwo, zajmuje się całym domem, przestrzega reguł, zawsze kończy zadaną pracę w wyznaczonym terminie. Stara się być perfekcyjny we wszystkim co robi. Bohater żyje w stałym napięciu, wpada w panikę w spontanicznych, nie dających się przewidzieć sytuacjach.
Kozioł ofiarny odwraca uwagę od rzeczywistych problemów rodzinnych, stając się wcieleniem rodzinnych frustracji. Wdaje się w bójki, wchodzi w konflikt z prawem, ucieka z domu. W grupie jest najbardziej przeszkadzającym dzieckiem. Kozłom ofiarnym trudno jest funkcjonować w układach społecznych. Zachowując się w sposób nieakceptowany przez innych, ciągle spotykają się z dezaprobatą.
Dziecko maskotka odwraca uwagę od rodzinnego problemu skupiając ją na sobie, zgrywając się, przymilając, błaznując. Jego rola polega na tym, by ulżyć rodzinie w ciężkiej sytuacji, rozweselając ją swoim humorem i żartami. Maskotka nie cofnie się przed niczym, byle tylko rozweselić innych. W życiu społecznym maskotki są duszą towarzystwa, ale płacą za to wysoką cenę - nikt nie traktuje ich poważnie.
Dziecko niewidzialne pozostaje z boku rodziny, nigdy nie sprawiając najmniejszych kłopotów. Odizolowane od rodziny, żyje we własnym świecie, w poczuciu samotności i krzywdy. Jest to dziecko nie dostrzegane, o którym nikt nie pamięta. Uczestnictwo w pracy zespołowej może sprawiać mu trudność. Na zewnątrz nieśmiałe i pełne rezerwy, dziecko niewidzialne jest niezdolne do stawiania czoła problemom.
Amerykańską psychoterapeutka P. Mellody , wyróżnia pięć charakterystycznych cech z jakimi rodzi się dziecko. Są to: cenność, niedoskonałość, bezradność, zależność i niedojrzałość.
Rodziny funkcjonalne pomagają dziecku rozwijać każdą z tych cech, tak aby w przyszłości było w pełni samodzielne, zadowolone z siebie, potrafiło prawidłowo funkcjonować w społeczności.
Natomiast w rodzinie dysfunkcjonalnej relacje rodzice - dzieci są dość mocno zachwiane. Co nie sprzyja prawidłowemu rozwojowi osobowości dziecka, i nie tylko. Te pięć cech przekształca się w dysfunkcjonalne cechy samozachowawcze:
• DROGOCENNOŚĆ - dziecka nie jest mu uświadamiana; dziecko nie ma poczucia ze jest kochane, wręcz przeciwnie, czuje się nie potrzebne, nie dowartościowane; tego typu zachowania mogą utrudnić dziecku w przyszłości nawiązywanie kontaktu z innymi ludźmi, okazywania im uczuć itp.; u takiego dziecka dość mocno zarysowuje się niskie poczucie własnej wartości;
• BEZBRONNOŚĆ - z kolei w rodzinie dysfunkcjonalnej jest mocno nadużywana; rodzice nie troszczą się o dziecko, nie otaczają go stosowną opieką, nie uczą jak nie być wykorzystywanym przez innych; w związku z tym dziecko w życiu dorosłym będzie zupełnie bezbronne, narażone na poniżenia i wykorzystywanie przez innych;
• NIEDOSKONAŁOŚĆ - dziecka jest również naruszana; w rodzinie dysfunkcyjnej nie ma miejsca na akceptacje dziecka takim, jakim ono jest; wręcz przeciwnie, bywa ono atakowane za swą niedoskonałość, inność; kształtuje to u dziecka „skrzywiony" obraz samego siebie, niskie poczucie wartości itp.
• ZALEŻNOŚĆ - dziecko jako istota bezbronna jest zupełnie zależne od swych rodziców; nie jest ono w stanie samodzielnie zaspokajać swoich podstawowych potrzeb, dlatego też winni to robić za nie jego rodzice i taka kolejność rzeczy ma miejsce w rodzinie funkcjonalnej; natomiast w rodzinie dysfunkcyjnej zależność dziecka bywa bardzo często ignorowana, bądź rodzice atakują dzieci za wyrażanie swoich potrzeb i pragnień;
• NIEDOJRZAŁOŚĆ- ona również nie jest respektowana; rodzice domagają się od dzieci zachowań bardziej dojrzałych, przekraczające ich możliwości wiekowe.